• progresywistycznej, nowego wychowania
• esencjalistycznej oraz ustawicznie doskonalonej z wyjątkiem alternatywnej i zintegrowanej

To co tych zamysłach i próbach przebudowy stanowiło novum dotyczyło takich kwestii i postulatów jak:

• przygotowanie absolwentów do mobilności społeczeństwa i zawodowej wymaganej przez zmiany dokonujące się w życiu gospodarczym, społecznym i kulturowym.
• integracja kształcenie ogólnego i zawodowego na szczeblu szkoły średniej poszerzenie zakresu i przyśpieszenie tempa reformowania planów i programów nauki szkolnej a także studiów.
• łączenie edukacji formalnej i nieformalnej oraz podporządkowanie pracy szkoły dyrektorowym edukacji ustawicznej.
• likwidacja dysproporcji między poziomem z niekiedy zakresem kształcenia na wsi oraz w mieście silny nacisk na rozwój talentów u dzieci i młodzieży a z drugiej strony otaczanie rozbudowanymi formami opieki i pomocy uczniów borykających się z trudnościami w nauce.
• informatyzowanie nauczania, na co jednak zaczęto zwracać uwagę dopiero w ostatniej dekadzie XX w.

Powinna to być szkoła kształtowana zarówno przez powołane do tego władze i nauczyciele, jak i w coraz większym stopniu przez uczniów oraz ich rodziców, a ponadto przez okoliczności wobec niej zewnętrzne jak np:

• sytuacja demograficzna kraju
• możliwości zaspokojenia przez państwo edukacyjnych aspiracji i potrzeb poznawczych, rożnych warstw ludności
• zapotrzebowanie rynku pracy podlegającym nieustannym zmianom na pracowników określonych specjalności.

Te procesy będą się nasilać w nich następstwie zarysowuje się obraz szkoły w której:

1. będą podejmować naukę dzieci lepiej niż teraz przygotowane
2. później niż o się dzieje dotychczas będzie się dokonywać wyboru specjalności zawodowej nim w wyniku rozbudowanego procesu orientacji psychologicznej i pedagogicznej a nauczanie stanie się silniej zróżnicowanie i zindywidualizowane
3. szkolą przyszłości w znacznie większym stopniu niż do tej pory będzie uzupełniać zajęcia lekcyjne zajęciami pozalekcyjnymi oraz pozaszkolnymi a ponadto będzie łączyć kształcenie formalne z nieformalnym orz ogólne z zawodowym.
4. stanie się ona szkołą szeroko dostępną dla ludzi dorosłych będą w niej mogli aktualizować i pogłębiać posiadaną wiedzę w celu przekwalifikowania się zawodowego oraz podnoszenia kwalifikacji ogólnych. W skutek tego ostre dotąd granice między kształceniem dzieci i młodzieży a kształceniem dorosłych zostaną złagodzone, a na wyższych poziomach edukacji być może nawet usunięte.
5. szkoła jutra znacznie bardziej aniżeli jej dotychczasowe odmiany zostanie włączone do instytucji i placówek edukacyjnych, które stanowią jednostkę społeczno-wychowawczą

Obecnie na progu XXI stulecia obraz szkoły przyszłości różnic się pod niektórymi względami od nakreślonej wyżej wizji warto jednak zwrócić uwagę, że niektóre cechy tej wizji udało się przewidzieć. Dotyczy to zwłaszcza inicjowanie szkoły w szeregu różnych instytucji i placówek oświatowych jako ich równoległego partnera a nie pod. nimi.