Śledź nas na:



Geneza pedagogiki porównawczej

Definicja według Okonia:
"Poznając szkolnictwo zagraniczne dochodzimy do lepszego rozumienia naszego własnego systemu wychowania. Charakteryzujemy cechy naszego własnego wychowania wtedy dopiero występują wyraźnie gdy je porównujemy z wychowaniem w innym państwie".

PEDAGOGIKA PORÓWNAWCZA - jest jedną z dyscyplin w systemie nauk o wychowaniu. Jest to dyscyplina (ped.) zajmująca się analizą, porównaniem systemów wych. i oświaty w różnych krajach w powiązaniu z ich rozwojem polityczno-ekonomicznycm i społ-kulturalnym.

Geneza i rozwój pedagogiki porów.

Idea porów. systemów oświaty i wych. pojawia się wraz ze wzrastającą rolą oświaty w nowoczesnych społecznościach, zwłaszcza w czasach nazywanych oświeceniem. Już w roku 1795 ukazała się w Niemczech pierwsza praca z zakresu ped. porów. Jednak pojawienie się myśli o możliwościach systematycznego porów. oświaty i wych. w procesach ich rozwoju wiąże się z nazwiskiem francuskiego pisarza - Juliana De Paris. Autor ten wydaje w 1877 r. broszurę "Szkice przedwstępne. Przygotowanie do pracy o wych. porównawczym." wysunął projekt naukowej analizy faktów z dziedziny oświaty i wychowania.
Proces porównywania faktów ped. dokonywać się ma drogą indukcji przechodzenia od szeregu faktów jednostkowych do uogólnień.

Na drodze badań porów. pojawiły się XIX w. trudności nie do pokonania. Pojedynczy badacze nie mieli możliwości zebrania danych o funkcjonowaniu systemów oświaty i wychowania. nie zawsze odpowiednie dane były gromadzone. Dopiero w 1925 r. zorganizowana przy Lidze Narodów w Genewie – Międzynarodowe Biuro Wychowania. wówczas to można było uzyskać dane z różnych krajów i tworzyć dokumentację pedagogiczną.

Wice dyrektor tego Biura, Hiszpan Rossello zaczął zbierać dane o oświacie i wychowaniu z różnych krajów. W 1932 r. ukazało się dzieło pt "organizacja wychowania publicznego w 53 krajach". Po II wojnie przy ONZ powstała w 1946 r. instytucja UNESCO która również gromadziła dane o systemach oświatowych na świecie, w roku 1955 instytucja ta wydała dzieło pt "Wychowanie na świecie" w którym to przedstawiono dane o oświacie i szkolnictwie w 200 krajach W następnych latach ukazały się dalsze tomy poświęcone:

  • szkolnictwu podstawowemu
  • szkolnictwu średniemu
  • szkolnictwu wyższemu
  • polityce oświatowej
  • ustawodawstwie szkolnemu i administracji oświatowej.

Dzięki działalności UNESCO można było uzyskać sporo danych o oświacie i szkolnictwie na świecie. Okazało się jednak, że dokonywanie analiz porównawczych stwarza poważne trudności. Pierwsza z nich dotyczy nieporównywalności wielu faktów ped. Okazało się, że ten sam element syst. szkolnego może pełnić różnią funkcję zależnie od ustroju szkolnego w którym występuje. Czym innym jest szkoła w Belgii jeśli w 6 r. ż. przychodzą do niej dzieci po kilku latach w przedszkolu, a czym innym w Turcji, gdzie sieć przedszkoli jest słabo rozwinięta. Łączą się z tym trudności terminologiczne te same fakty ped. oznaczone są różnymi terminami. np. szkoła średnia w jednym kraju oznacza szk. zapewniającą maturę, we Francji liceum a w innym kraju szkoła dla młodzieży w wieku 11-16 lat.

Druga podstawowa trudność w badaniach porów. dotyczy niedostępności lub po prostu braku inf. na niektórych sprawach jak np. realizacja obowiązku szkolnego. Wiążą się z tym trudności stosowania analiz statystycznych na skutek różnic sposobie podawania danych w różnych statystykach oświatowych.

Najczęściej dane statystyczne podawane w publikacji UNESCO odnoszą się do przeszłości, nie dotyczą aktualnej sytuacji w oświacie, która ulega bardzo szybkim zmianom zarówno ilościowym jak i jakościowym.

Mimo tych trudności udało się Rossello, sformułować na podstawie analizy wielkiego materiału statystycznie kilka prawidłowości odnoszących się do szkolnictwa i oświaty, które określił jako prąd wychowania.

Jako ogólne przyczyny wpływające na owe prąd w wychowaniu ustalił Rossello drogą indukcji następujące prawidłowości:

  1. po wojnie, rewolucjach i innych wielkich przemianach społecznych następuje okres wielkich reform wychowania
  2. wzrasta wpływ państwa na wychowanie
  3. szkoła z instytucji „dla uprzywilejowanych” staje się instytucją dla wszystkich
  4. wydatki na szkolnictwo publiczne szybko rosną co raz więcej też wynoszą na ucznia.
  5. szkoła średnia się upowszechnia
  6. szkoła pamięci przekształciła się w szkołę intelektu a szkoła intelektu przekształca się w szkołę praktycznego działania.
  7. nadszedł okres szybkiego rozwoju szkolnictwa zawodowego i technicznego
  8. w szkolnictwie kształcącym nauczycieli dba się mniej o dawanie im wiadomości, które mają przekazać swoim uczniom a więcej o nauczaniu ich metody, jak te wiadomości, które mają przekazać.
  9. Z nauczycielem poczynają współdziałać takie pomoce szkolne jak: kino, radio, TV, internet, ale sens ped. porównawczej nie polega tylko na zebraniu faktów, ich porównywania wykryciu podobieństw i różnic, jest to tzw. ped. porów. opisowa.

Chodzi jeszcze o możliwość uzyskania wyznaczonych prawidłowości w kreowaniu rozwojem oświaty i w planowaniu oświatowym. Przejawiała się to m.in. w zorganizowaniu przez UNESCO w 1963r. międzynarodowej Instytucji Planów Oświatowych w Paryżu a także utworzenie przy organizacji współpracy i rozwoju ekonomicznego oraz Rady Europy.



Zobacz także