Społeczne uwarunkowania rozwoju edukacji obejmują sytuacje demograficzną, eksplozję informacyjną, wzrost roli nauki i techniki, mobilność, erudycje sytemu, pracy sposoby spędzania czasu wolnego, środki masowej komunikacji społecznej, stan społeczeństwa, przemiany w sferze świadomości społecznej, stan ekonom., ustrojowy, pośredniość zmiany w sferze kultury, nowe idee w naukach społecznych i humanistycznych.

Priorytet badań edukacyjnych powinny one być dziełem: MEN, PAN, PTP. Wielu ekspertów stwierdza, że wśród wielu funkcji badawczych szczególne znaczenie nabiera funkcja prognostyczna. Wiąże się ona w szczególnym stopni z planowaniem rozwoju oświaty i wych. tak w skali regionu jak i całego kraju. Podstawę prognozy stanowi dobra diagnoza, poparta znajomością trendów rozwojowych.

Można zatem płaszczyzny badań zewnętrzną i wewnętrzną, a w nich po kilka sfer i zadań szczegółowych:

1. płaszczyzna zewnętrzna
   • sfera socjalna
     • demokratyczność i dostępność szkolnictwa
     • wyrównywanie szans edukacyjnych a problem relacji i progów edukacyjnych
     • rozwój i dejonizacja systemów opieki nad dziećmi, młodzieżą i rodziną (polityka rodzinna i młodzieżowa)
   • sfera kulturowa:
     • tradycja a nowoczesność, nowe zjawiska kultury masowej i subkultur.
     • odtworzenie kultury a kreatywność nowego typu (style życia, relacje "być" i "mieć")
     • integracja europejska, tradycja, europejski wymiar edukacji. Ideał wychowawczy w krajach Europy a realizowany w Polsce.
     • wartości trwałe i relatywizm kulturowy
   • sfera społeczno-polityczna
     • wychowanie jako proces rozwoju młodzieży, uwikłany w zmienną rzeczywistość społeczno-polityczną
     • przekształcanie świadomości społecznej i zagrożenia stąd wynikające
     • rozrachunek z przeszłością oraz analiza niebezpieczeństw w ponawianiu starych błędów.
     • szkoła jako środowisko wychowawcze, pluralizm w teorii i w praktyce
     • społeczny stosunek do szkoły i oczekiwania wobec niej
   • sfera ekonomiczna
     • konieczność "zestrojenia syst. edukacji z gospodarką rynkową, jej mechanizmami i warunkami funkcjonowania, nowymi strukturami zatrudnienia"
     • kształcenie ogólne, ekonomiczne, ekologiczne, wychowanie do pracy w edukacja zawodowa.
2. płaszczyzna wewnętrzna.
   • sfera organizacji badań pedagogicznych
     • Zasady, metody i organizacja badań edukacyjnych oraz ich wdrożenie do praktyki, ewolucja tożsamości pedagogiki w obliczu zmian społ., problem ciągłości , kryteria ocen efektów polityki edukacyjnej
     • rola nauki ped. i doświadczenia eduk. innych krajów, modernizacja polskiej edukacji oraz projektowanie nowoczesnej i efektywnej szkoły.
   • sfera kształcenie, doskonalenia, funkcjonowania nauczyciela
     • nowoczesny i efektywny system edukacji nauczyciela
     • nauczyciel jako podmiot i uczestnik polityki edukacyjnej, problem satysfakcji zawodowej, świadomość ped.
     • warunki pracy i życia nauczycieli ich status, czynniki motywacji do zawodu
     • bariery i propozycje zmian w realizacji pozadydaktycznych funkcji nauczyciela.
     • stosunek nauczycieli i dyrektorów do zjawisk konfrontacji ustrojowej i polityki społ.
   • sfera dydaktyczna
     • kształcenie wg. nowych podstaw programowych i programów autorskich
     • doświadczenia szkół eksperymentalnych, twórczych, niepublicznych i możliwość ich wykorzystania.
     • wypracowanie nowego modelu szkolnictwa zmieniającego problem mobilność i skutków bezrobocia dla edukacji, możliwość integrowania wiedzy ogólnej
     • aspiracje i cele życiowe młodzieży a praktyki ich realizowania
     • zadania, metody wychowania, odpowiedzialność do demokracji i prze demokracje do współpracy
     • współzawodnictwo
     • system szkolnictwa a inspirujące i organizacja oświaty równoległej (nie-szkolnej)
   • sfera opiekuńczo-wychowacza
     • zakres i skuteczność form opieki państwowej i społecznej nad dziećmi i młodzieżą, zmieniające się potrzeby i formy ich zaspokojenia.
     • współdziałanie szkoły i rodziny oraz środowiska rodzinnego w trosce o zdrowie i rozwój młodzieży oraz org. czasu wolnego.
   • sfera edukacji jako systemu społecznego
     • sposób ustalania kierunków i problemów doskonalenia systemów edukacyjnych, uwarunkowania zmian w praktyce edukacyjnej: czynniki wzmacniające i hamujące
     • teoretyczne podstawy zmian reform edukacyjnych, strategii oświatowych, przyczyn nieudolnych i przerwanych reform oraz ich skutki
     • harmonizacja edukacji i jej rola w poznaniu świata
     • edukacja jako zjawisko kulturowe, niejednorodne
     • syst. kierowania, zarządzania i oceniania w edukacji
     • koncepcje kształcenia ogólnego, przedszkolnego, zawodowego, specjalnego, edukacji dorosłych,edukacji akademickiej oraz charakterystyki absolwentów
     • powiązanie szkolnictwa z samorządami terytorialnymi i wspólnotami lokalnymi