W sprawach strategii oraz metod doskonalenia edukacji w Polsce nasuwają się następujące refleksje i wnioski:

• wprowadzenie w życie strategii oświatowych zależy w znacznej mierze od doboru innowacji, ich stymulacji i eksperymentowania, sposób administrowania i zarządzania oświatą, poszukiwanie środków na finansowanie oświaty.
• programowanie polityki edukacyjnej niezbędna jest odwaga jaką siła wspierająca i mobilizująca, ale również realizm decyzji, świadomie przewidywanych skutków ped. Powinna być to również realizacja jedności wychowania dla życia i przez życie.
• strategia edukacyjna powinna obejmować cały syst. edukacji być zintegrowana z innymi celami społeczeństwa i państwa.
• sposób różnych koncepcji i przebudowy szkoły i systemu edukacji przyjmuje się obecnie strategie ewaluacyjnego doskonalenia oraz kompleksowego długofalowego przekształcania systemu edukacji narodowej
• rozwój systemów eduk. powinien wykazać tendencje do wyprzedzania rozwoju ekonomicznego i społecznego, ponieważ przyszłość będzie podzielona względami: inna i nowa, dziś jest otwarta i nieznana.
• tylko zmodernizowana, kompleksowa doskonalona edukacja może stać się składnikiem wielkiej zmiany w Polsce, ale jej przeprowadzenie napotka na duże przeszkody a one są:
  • kult. pedag. doświadczenia
  • nieokreśloność i wieloznaczność celów szkoły
  • nauki ped. w hierarchii dyscyplin naukowych nie zajmują najważniejszego miejsca
  
  stawiane są pytania o
  
  • sposoby stanowienia celów edukacji i ich źródła
  • role szkoły, celów indywidualnych i społecznych w okresie transformacji ustrojowej i wyzwań cywilizacyjnych
  • prace nauczyciela – powinien integrować w sobie służbę człowiekowi i służbę społeczną wymaga to od niego przygotowania i motywacji do prowadzenia dialogu z młodzieżą, rodzicami i instytucjami, organizacjami samorządu lokalnego na temat cech docelowych polskiej szkoły przyszłości i nowych orientacji ped. sprzyjających wspieraniu rozwoju i edukacji młodzieży i dorosłych
• każda szkoła powinna przygotować się do działań długofalowych i specyficznych dla niej i środowiska.

  Raport Komitetu Ekspertów zalecał przestrzeganie następujących zasad w kształtowaniu idei społeczeństwa wychowującego:

  • wyzwalanie oddanych inicjatyw innowacyjnych
  • autonomii i zaufania
  • różnorodność rozwiązań
  • ewaluacja
  • rozwijanie piśmiennictwa innowacyjnego.
• podejmowaniu reformy w jej przebieg powinna towarzyszyć świadomość podziału ról pomiędzy nauczycielem kadrą kierowniczą, decydentami oświatowymi, ludźmi nauki, nauczycielskimi zw. zawodowymi. młodzieżą, rodzicami i innymi podmiotami polityki edukacyjnej.
• skumulowanie się wielu kryzysów i wyzwań gospodarczych, społecznych, politycznych, naukowych oraz życia duchowego prowadzi do zjawiska chaosu i dezorientacji nauczycieli w sprawach filozofii, etyki, psychologii, pedagogiki.
• Dla pomyślnej realizacji i przebudowy szkoły i systemu edukacji, powinno być spełnione wiele warunków, do najważniejszych należą:
  • uczynienie programy zmian w syst. edukacji składnikiem całej transformacji ustrojowej.
  • zapewnienie odpowiedniego udziały procentowego w dochodzie narodowym i w budżecie państwa
  • opracowanie i przyjęcie długofalowego programu doskonalenia i reformułowania syst. edukacji na lata 2007, 2012, 2015.
  • zainteresowanie szerokich kręgów społ. i władz metodami i naukami realizacyjnymi i praktyki eduk.
  • zmiany w systemie kierowania i zarządzania w systemie edukacji zmierzającej do procesu uspołecznienia procesów edukacji
  • opracowanie i negocjowanie, rzetelnej realizacji długofalowych oraz rocznych programów
  • zapewnienie odpowiedniego prestiżu społecznego i statusu materialnego nauczycieli wszystkich szczebli edukacji
  • określenie priorytetów w badaniach pedagogicznych i właściwego wykorzystania wyników badań
  • zwiększenie roli młodzieży i rodziców w kształtowaniu pracy dydakktyczno-wychowawczych szkoły
  • doskonalenie relacji i współdziałania systemu szkolnego z Instytucjami i organizacjami edukacji nieszkolnej (równoległej) Jesteśmy w XXI w. społ. i państwem w drodze, przebudowie. Kształt tej budowy jaj koszty i efekty zalezą w podobnym stopniu od tego jak będziemy doskonalić i reformować edukację, jak będzie ona reagować na potrzeby społeczne i jednostkowe o ile wolną od różnych nacisków i partykularnych interesów.