Wizja szkoły przyszłości niewiele odbiega od wizji tworzonych przez przedstawicieli różnych koncepcji i prób przebudowy szkoły tradycyjnej. A następnie jej w mniejszym lub większym stopniu modyfikowanych odmian.
Strategie doskonalenia i przemian systemu edukacji w Polsce.
W systemie edukacji niezbędne są ciągłości i zmiana poszukiwania odpowiedzi na nowe pytania i problemy które niesie rzeczywistość społeczna i przyrodnicza, rozwój nauki, techniki, zmiany w organizacji pracy i świecie ludzkich wartości.
Teoria a praktyka pedagogiczna: szanse i bariery
Obok prognozowania tj. naukowych przewidywań w tendencjach rozwojowych i alternatywnych istnieje konieczność programowania tj. opowiedzenie się za określonym kierunkiem rozwoju rzeczywistości oświatowo-wychowawczej. Potrzebna jest akcja i program, który nie może być tylko dziełem administracji ale wynikiem dialogu, negocjacji, pracy. Punktem wyjścia takiego programu mogą być także opracowania PAN. Polska w XXI w. tajniki badań edukacyjnych oraz doświadczenia innych krajów. System edukacji powinien być poddany stałemu prawu adaptacji i modernizacji a obecnie także głębszym przemianom o charakterze nowatorskim.
Nauki pedagogiczne w reformowaniu systemu edukacji
Badania edukacyjne powinny wyprzedzać podejmowanie ważnych decyzji w polityce edukacyjne, inicjować eksperymenty oraz poddawać naukowej analizie skutki. Transformacja zaś ustrojowa jest zapowiedzą dalszych radykalnych zmian w różnych sferach , poszukiwanie celów bliskich i dalekich. Przyszłość jako wyuczanie jest dla nauk ped. źródłem inspiracji obejmując edukacje szkolną, pozaszkolną, kształcenie dorosłych.
Teorie naukowe w badaniach porównawczych.
To właśnie teorie ustala (kreuje) przedmiot badań. Zaletą poprawności teorii jest to, iż określa ona jakie pytania można stawiać w badaniach naukowych, jakie pytania mają sens, co wynika z uzyskiwanych odpowiedzi. Musi ona być cały czas poddawana empirycznym próbom które prowadzą do jej odrzucenia lub ograniczanie zakresu jej stosowności. Nie dysponujemy dzisiaj, iż pewnie nie będziemy dysponować w najbliższym czasie teorią jednego rodzaju. Należy raczej mówić, że istnieje wiele teorii w różnym zakresie stosowania i, że wiele jeszcze takich teorii powstanie w przyszłości. Komparatystyka zajmuje te zjawiska ped., których kształt określony jest w znacznym stopniu przez specjalne dla danego kraju, regionu czy epoki historycznej lub warunki społeczno-kulturalne.
Komparatyści powojenni: Kotłowski, Nawroczyński, Mońka-Stańkowa, Wróbel
Model nowej szkoły miał odpowiadać duchowej, rodzącej się demokracji, która wypierała liberalizm. Podstawowym problemem była realizacja zasad demokratycznych: sprawiedliwości społecznej, wyróżniająca się w zapewnieniu każdej jednostce prawa do wykształcenia i awansu społecznej, zasadnie do jej zdolności. Także wymagania miała spełniać szkoła.
Polskie studia porównawcze
Pedagogika porównawcza jako dyscyplina akademicka zaczęła się dopiero rozwijać w Polsce od lat 60-tych. Najbardziej zwięzłe uzasadnienie tego rozwoju sformułował Nawroczyński w 1968 r. Troszcząc się przede wszystkim o Polskę i jej rozwój dobrze jest wiedzieć co się dzieje i działo u naszych sąsiadów. Jest pewne prawidłowość, że w początkowym okresie rozwoju ped. porów. dominują z reguły opisy szkolnych i syst. wychowawczych w poszczególnych krajach. Tak też i było w Polsce, gdzie bardzo wiele monografii oświatowych powstało.
Uwarunkowania i dorobek polskiej ped. porównawczej.
Przedstawiając ten dorobek mamy na myśli czynniki zarówno o charakterze lokalnym jaki i uniwersalnym, które tworzą siatkę wzajemnych powiązań wyznaczających przestrzeń rozwoju dyscypliny naukowej. Aby przeprowadzić bad. porównawcze trzeba mieć wszelkie dostęp do : lit. zagranicznej, możliwość bezpośredniego obserwowania interesujących zjawisk w krajach będących obiektami porównań oraz możliwości prowadzenia badań empirycznych. Wszystkie te warunki mogą być spełnione jedynie w klimacie międzynarodowej współpracy oraz przy udziale znacznych środków finansowych. Oceniając w poł. lat 70-tych dorobek polskiej ped. porów. Okoń stwierdził, że jej osobliwością jest fakt dobrego opanowania założeń metodologicznych prezentowanych przede wszystkim w studiach B. Nawroczyńskiego, B. Suchodolskiego oraz Willon.
Geneza pedagogiki porównawczej
Definicja według Okonia: "Poznając szkolnictwo zagraniczne dochodzimy do lepszego rozumienia naszego własnego systemu wychowania. Charakteryzujemy cechy naszego własnego wychowania wtedy dopiero występują wyraźnie gdy je porównujemy z wychowaniem w innym państwie".