Pedagogika porównawcza - Artykuły

Wizja szkoły przyszłości niewiele odbiega od wizji tworzonych przez przedstawicieli różnych koncepcji i prób przebudowy szkoły tradycyjnej. A następnie jej w mniejszym lub większym stopniu modyfikowanych odmian.

W systemie edukacji niezbędne są ciągłości i zmiana poszukiwania odpowiedzi na nowe pytania i problemy które niesie rzeczywistość społeczna i przyrodnicza, rozwój nauki, techniki, zmiany w organizacji pracy i świecie ludzkich wartości.

Obok prognozowania tj. naukowych przewidywań w tendencjach rozwojowych i alternatywnych istnieje konieczność programowania tj. opowiedzenie się za określonym kierunkiem rozwoju rzeczywistości oświatowo-wychowawczej. Potrzebna jest akcja i program, który nie może być tylko dziełem administracji ale wynikiem dialogu, negocjacji, pracy. Punktem wyjścia takiego programu mogą być także opracowania PAN. Polska w XXI w. tajniki badań edukacyjnych oraz doświadczenia innych krajów. System edukacji powinien być poddany stałemu prawu adaptacji i modernizacji a obecnie także głębszym przemianom o charakterze nowatorskim.

Badania edukacyjne powinny wyprzedzać podejmowanie ważnych decyzji w polityce edukacyjne, inicjować eksperymenty oraz poddawać naukowej analizie skutki. Transformacja zaś ustrojowa jest zapowiedzą dalszych radykalnych zmian w różnych sferach , poszukiwanie celów bliskich i dalekich. Przyszłość jako wyuczanie jest dla nauk ped. źródłem inspiracji obejmując edukacje szkolną, pozaszkolną, kształcenie dorosłych.

To właśnie teorie ustala (kreuje) przedmiot badań. Zaletą poprawności teorii jest to, iż określa ona jakie pytania można stawiać w badaniach naukowych, jakie pytania mają sens, co wynika z uzyskiwanych odpowiedzi. Musi ona być cały czas poddawana empirycznym próbom które prowadzą do jej odrzucenia lub ograniczanie zakresu jej stosowności. Nie dysponujemy dzisiaj, iż pewnie nie będziemy dysponować w najbliższym czasie teorią jednego rodzaju. Należy raczej mówić, że istnieje wiele teorii w różnym zakresie stosowania i, że wiele jeszcze takich teorii powstanie w przyszłości. Komparatystyka zajmuje te zjawiska ped., których kształt określony jest w znacznym stopniu przez specjalne dla danego kraju, regionu czy epoki historycznej lub warunki społeczno-kulturalne.

Model nowej szkoły miał odpowiadać duchowej, rodzącej się demokracji, która wypierała liberalizm. Podstawowym problemem była realizacja zasad demokratycznych: sprawiedliwości społecznej, wyróżniająca się w zapewnieniu każdej jednostce prawa do wykształcenia i awansu społecznej, zasadnie do jej zdolności. Także wymagania miała spełniać szkoła.

Pedagogika porównawcza jako dyscyplina akademicka zaczęła się dopiero rozwijać w Polsce od lat 60-tych. Najbardziej zwięzłe uzasadnienie tego rozwoju sformułował Nawroczyński w 1968 r. Troszcząc się przede wszystkim o Polskę i jej rozwój dobrze jest wiedzieć co się dzieje i działo u naszych sąsiadów. Jest pewne prawidłowość, że w początkowym okresie rozwoju ped. porów. dominują z reguły opisy szkolnych i syst. wychowawczych w poszczególnych krajach. Tak też i było w Polsce, gdzie bardzo wiele monografii oświatowych powstało.

Przedstawiając ten dorobek mamy na myśli czynniki zarówno o charakterze lokalnym jaki i uniwersalnym, które tworzą siatkę wzajemnych powiązań wyznaczających przestrzeń rozwoju dyscypliny naukowej. Aby przeprowadzić bad. porównawcze trzeba mieć wszelkie dostęp do : lit. zagranicznej, możliwość bezpośredniego obserwowania interesujących zjawisk w krajach będących obiektami porównań oraz możliwości prowadzenia badań empirycznych. Wszystkie te warunki mogą być spełnione jedynie w klimacie międzynarodowej współpracy oraz przy udziale znacznych środków finansowych. Oceniając w poł. lat 70-tych dorobek polskiej ped. porów. Okoń stwierdził, że jej osobliwością jest fakt dobrego opanowania założeń metodologicznych prezentowanych przede wszystkim w studiach B. Nawroczyńskiego, B. Suchodolskiego oraz Willon.

Definicja według Okonia: "Poznając szkolnictwo zagraniczne dochodzimy do lepszego rozumienia naszego własnego systemu wychowania. Charakteryzujemy cechy naszego własnego wychowania wtedy dopiero występują wyraźnie gdy je porównujemy z wychowaniem w innym państwie".